Ngang nhiên rút ruột La Ngà!

Được sự hỗ trợ từ chính những người dân bị mất đất canh tác do quá trình phá hoang cát một cách vô tội vạ tại đây, hơn 2 tuần ròng rã nhóm PV ăn nằm trên những thửa đất đang sắp bị xói mòn, để làm rõ những lá đơn kêu cứu của người dân gửi đến báo.   Ghe hút cát của Hải Phi cập bờ và xả cát tại bãi cát (thuộc khu Bến Thuyền, huyện Tân Phú, Đồng Nai).   “Thọc, hút” đến cùng tận  0h30 ngày 14/8/2013, trong giấc ngủ say, cả nhóm PV bị giật mình bởi những tiếng động “kinh hoàng”. Người chủ nhà nơm nớp cho hay: “Đó là tiếng đất bị vỡ, cứ mỗi lần sụp như vậy là như động đất, sáng ra thì thấy đất của mình bị nước “ăn” thêm vài mét” (!)…Thời điểm ấy, chúng tôi đang có mặt tại ấp Giang Điền, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. 7h30 sáng ngày 15/8/2013, nhóm PV tiếp chuyện “tham quan” dòng sông La Ngà thêm lần thứ 2. Trong lần ngược dòng này, chúng tôi lại bắt gặp rất nhiều ghe hút cát chuyên dụng, tấp đậu tản mác nhiều nơi. Từ đoạn ấp Giang Điền (Tân Phú- Đồng Nai) đến khu La Kai (Đức Linh- Bình Thuận), có hơn chục chiếc ghe, xà lan dùng để hút cát trên lòng sông! Với những gì đập vào mắt, chúng tôi quyết định bám đuôi lần lượt từng chiếc ghe để làm rõ hoạt động trên. Xuyên suốt 2 ngày (16-17/8/2013), với “vỏ bọc” ngư dân đánh cá, nhóm PV bám theo 5 chiếc ghe đang thực hành việc hút cát tại sông La Ngà (đoạn Tân Phú– Đức Linh). Theo những hình ảnh ghi nhận được, nhóm  đọc thêm  PV xác định 5 chiếc ghe thuộc 2 “đoàn”, đi theo 2 hướng; một đi theo hướng xã Nam Chính, huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận và một về xã Giang Điền, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Ở “đoàn” số 1, có 3 chiếc  chi tiết  ghe hút cát. Vơ các ghe đều được mang tên Công ty TNHH Hải Phi, cùng với đó là “mác” gắn kèm, thông qua một tấm bảng lớn có hàng chữ: “Giấy phép khai thác khoáng sản xây dựng số 69/GP/UBND…”, được đặt bên hông ca-bin của ghe. Tuồng như, chính vì có trong tay “lá bùa hộ mệnh”  nên các ghe hút cát của Hải Phi hoạt động khôn cùng rần rộ. Chỉ sau nửa ngày “phục” tại đoạn sông gần trạm bơm Nam Chính (Bình Thuận), chúng tôi đã không thể tính hết có bao lăm chuyến cát cùng bao lăm tấn cát được “rút” lên từ lòng sông. Cứ khoảng 30 phút, 1 chiếc ghe hoàn tất xong một chuyến đi- về, trong khi một chiếc ghe có thể “tải” được khoảng trên 10 tấn cát. Tuốt tuột các ghe của Hải Phi đều “chạy” theo quy trình: hút cát từ dòng sông thuộc khu vực xã Nam Chính, huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận, rồi sau đó vận tải về bãi chứa cát nằm tại Bến Thuyền, ấp Phú Hợp, xã Phú Bình, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Điều đáng nói là cát được hút lên từ ven 2 bên bờ của dòng sông (!?). Ở “đoàn” số 2, “hoạt động” hút cát cũng không kém phần sôi nổi! Mặc dù không có “mác” được phép khẩn hoang, cũng không để tên chủ sở hữu nhưng với sự hùng hậu về số lượng ghe, máy móc cùng lực  ở đây  lượng nhân lực có được, “đoàn” số 2 vẫn bảo đảm “năng suất” cát thu về so với "đoàn" số 1. Trong những ngày theo dõi, nhóm PV đã liên tiếp ghi nhận được hoạt động hút cát của “đoàn” này trên lòng sông La Ngà (địa phận huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai). Còn theo nguồn tin từ người dân địa phương, “đoàn” ghe trên chuyên chuyển vận lượng cát hút được về bãi cát Miền Đông (nằm cạnh bãi cát của Hải Phi). Được bao nhiêu thì các xe ben sẽ chở đi bấy nhiêu nên không có việc tồn đọng cát hút về (!?). Cứ thế các ghe thay nhau hút, các xe ben thay nhau chuyển cát của sông La Ngà đi tiêu thụ khắp nơi.   Một chiếc ghe của bãi cát Miền Đông, đang khai hoang cát tại dòng sông La Ngà (thuộc khu vực xã Phú Bình, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai).   Trách nhiệm nằm ở đâu?  Theo điều tra của chúng tôi, hiện 2 “đoàn binh” này hoạt động dưới sự chỉ huy của 2 ông chủ đứng đằng sau bãi cát Hải Phi là một người tên Đính và bãi cát Miền Đông là một người tên Thâu. Cũng theo người dân địa phương thì cả 2 đều có mối quen hệ rất khắn khít với các cơ quan quản lý? Riêng ông Đính đã “chạy”  được một giấy phép khai thác cát một cách  “đàng hoàng”  trên dòng  ở đây  sông La Ngà thuộc khu vực huyện Đức Linh, đứng tên Công ty TNHH Hải Phi? Mang những thông tin này đối chất với Phòng TN-MT huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận thì chúng tôi mới thấy được sự “ăn khớp” khá hoàn hảo. Giải đáp thắc mắc của PV, ông Lê Hồng Thái- Trưởng phòng TN- MT huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận- cho biết: “Hiện trên địa bàn huyện có 2 cơ sở được cấp phép khai khẩn cát trên lòng sông La Ngà là phong quang và Hải Phi (do tỉnh cấp). Hải Phi được cấp phép khai thác cho đến tháng 1/2014 mới hết hạn”. Cũng trong cuộc bàn thảo, ông Thái còn nói thêm: “Tình trạng sạt lở 2 bên bờ dòng sông không nhất thiết là do việc khai hoang cát mà có thể do nhiều nguyên do khác, cái này cần phải soát lại”  (!?). Xâu chuỗi cuộc bàn luận với vị Trưởng phòng TN-MT, chúng tôi tiếp có thêm cuộc phản hồi với người dân sống ven dòng sông La Ngà, thuộc 2 huyện Đức Linh và Tân Phú. Ông S., Người dân sống tại xã Nam Chính, huyện Đức Linh, Bình Thuận bất bình: “Làm gì có chuyện do tự nhiên hay nguyên tố nào khác? Nhà tôi bị mất đất là do quá trình hút cát vô tội vạ. Trước đây dòng sông này làm gì rộng và sâu đến thế. Mùa khô, từ bờ này qua bên bờ kia có thể đi bằng chân. Bây giờ nước sâu khôn xiết, dòng chảy cũng cực kỳ nguy hiểm, đất thì mất đi lúc nào chẳng biết”.  Ông A., Một người dân có đất canh tác tại ấp Giang Điền, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai bức xúc: “Tụi nó (tức ghe hút cát – PV) vào đây hút tới mức sụp cả đất của bà con. Nếu chạy ghe theo dòng La Ngà thì cũng thấy được cảnh tượng sạt lở kéo dài hàng mấy cây số. Thế mà chúng tôi làm lá đơn khiếu nại nào thì “chìm” lá đơn đó. Tới nước làm đơn tập thể mà mấy “ổng” cũng im re. Cứ để khẩn hoang như vậy thì đất đâu mà chúng tôi sống!” (!?).  Với những trái ngược từ phía người dân và cơ quan quản lý, cộng vào những tư liệu mà chúng tôi đã ghi nhận được trong quá trình tác nghiệp; một điều rất dễ nhận thấy ở đây là hoạt động hút cát đã và đang diễn ra một cách ngang nhiên và quá mức. Cùng với đó là nỗi khổ cực của người dân, khi sống trong cảnh “ngày  click here  bữa nay không biết ngày mai”. Những thửa đất thay nhau tan theo dòng nước, đó có phải là do quá trình sạt lở thiên nhiên? Có quá trình sạt lở tự nhiên nào diễn ra một cách trải dài và bất thường đến thế? Và mai sau sắp tới, sẽ có bao nhiêu m 2 đất canh tác của người dân bị mất đi vì hoạt động hút cát tại đây? Đó chính là câu hỏi cần kíp, được đặt ra cho các cơ quan chức năng hiện vẫn không hay biết ở địa phương mình đang tồn tại những “đầu nậu” khai hoang cát “lậu”, những hoạt động vỡ hoang cát không hề kiểm soát? Câu hỏi cho các cơ quan quản lý đã đặt bút ký vào những giấy phép phá hoang cát, mà không nghe thấy dòng sông La Ngà cùng người dân đang từng ngày kêu cứu?q  Nhóm PV điều tra