Nguy cơ cao tội phạm rửa tiền

Theo nhận định của nhiều tổ chức quốc tế cũng như cơ quan chức năng của Việt Nam, với lề thói dùng tiền mặt và hoạt động thương nghiệp đầu tư ngày càng gia tăng, Việt Nam dễ bị tù túng rửa tiền tìm đến. Năm 2012, Quốc hội đã duyệt y Luật buồng rửa tiền, tạo bước tiến mới trong tạo lập khuôn khổ pháp lý trong hoạt động này. Tuy nhiên, cho đến nay số vụ phạm tội rửa tiền được phát hiện rất ít. Thậm chí, nhiều vụ có dấu hiệu rửa tiền nhưng không bị truy tố mà chỉ bị coi xét “tội nguồn”, do tập quán tố tụng bấy lâu ở Việt Nam.

Khó phát hiện bàn thảo với ĐTTC, ông Nguyễn Văn Ngọc, Cục trưởng Cục gian rửa tiền (NHNN), dìm kết quả phòng rửa tiền trong thời kì qua còn rất khiêm tốn bởi nhiều duyên cớ. “Năm 2009, Quốc hội mới chuẩn y sửa đổi Bộ Luật Hình sự 1999, sửa đổi Điều 251 thành tội rửa tiền. Luật sửa đổi bổ sung này có hiệu lực ngày 1-1-2010. Nhưng khi có tội danh rồi, cũng chưa có thể xem xét để điều tra truy tố xét xử tội này vì nó còn khá mởi mẻ ở Việt Nam và chế tài chưa có nhiều…” - ông Ngọc lý giải. Bên cạnh đó, theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, các cơ quan của quốc gia phải có bổn phận chứng minh xem xét một vấn đề nào đó có vi phi pháp luật hay không, người dân không có trách nhiệm chứng minh tài sản. Đây cũng được xem là khó khăn trong phòng chống rửa tiền... Thời kì qua, cơ quan điều tra đã nhận được một số giao thiệp đáng ngờ về việc chuyển tiền do các NH chuyển đến. Tuy nhiên, công tác điều tra gặp rất nhiều khó khăn do cáccamera quan sátlàm mai gửi từ nước ngoài về, việc hiệp tác để xác minh về người gửi rất lâu và rất khó, trong khi thời kì điều tra vụ việc có hạn. Hơn nữa, tù hãm rửa tiền ở nước ngoài rất tinh tướng, chúng chuyển quanh qua nhiều người, ở nhiều nước khác nhau để bịt mai mối. Thượng táPhạm Văn Thống, Phó trưởng Phòng 6, Cục Cảnh sát kinh tế - Bộ Công an Theo Thượng tá Phạm Văn Thống, Phó trưởng Phòng 6, Cục Cảnh sát kinh tế (Tổng cục Cảnh sát buồng tù đọng - Bộ Công an), phạm nhân rửa tiền ở Việt Nam có thể thực hành ở 2 dạng thức. Thứ nhất, đối tượng phạm tội trong nước như lừa đảo, tham nhũng, mua bán ma túy, sau đó “hợp pháp hóa” số tiền phạm tội mà có bằng cách thực hiện các giao tiếp như mua bán bất động sản, chuyển giao cho người khác. Thứ 2, đối tượng phạm tội ở nước ngoài, sau đóSaints Row ivchuyển “tiền bẩn” từ nước ngoài về Việt Nam để hợp pháp hóa, chuyển sang “tiền sạch”. Cách chuyển tiền tài tội nhân rửa tiền có thể qua hệ thống NH dưới hình thức gửi tiền cho thân nhân, hoặc đầu tư tiền vào các hợp đồng kinh tế “ma”. Mặc dầu xác định được hành vi, nhưng việc phát hiện và đưa ra truy tố các đối tượng rửa tiền không dễ dàng. Một kênh quan yếu để phát hiện hành vi rửa tiền là xem xét các giao tế đáng ngờ qua hệ thống NH. Theo ông Nguyễn Văn Ngọc, hiện thời 100% NHTM đã thiết lập hệ thống vắng tự động đối với các giao tế tiềm tàng rủi ro rửa tiền cao. Tuy nhiên, để phân tích, gạn lọc các ít này cần có sự phối hợp chém đẹp và đồng bộ giữa nhiều cơ quan có liên can như NHNN, Bộ Công an... Nhậptổng đài điện thoạinhằng xác định hành vi Một dạng thức rửa tiền mới được phát hiện ở Việt Nam là thông qua việc kinh doanh “tiền ảo”. Vừa qua, Cục Cảnh sát phòng, chống phạm nhân dùng công nghệhttp://thietbithanglong.Vn/dich-vu/lap-dat-camera-quan-sat-gia-re-tai-ha-noicao đã kết hợp với Cục Cảnh sát hình sự bắt giữ đối tượng Vũ Văn Lăng, trú tại phường Đằng Giang (Ngô Quyền, Hải Phòng), Giám đốc Công ty TNHH giao du nhanh, về tội kinh doanh trái phép. Thông qua việc kinh dinh tiền điện tử Liberty Reserve, Lăng đã “giúp” nhiều đối tượng chuyển “tiền bẩn” vào Việt Nam. Liberty Reserve cũng chính là mạng lưới rửa tiền toàn cầu mới bị triệt phá tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên, sau khi bị bắt, Vũ Văn Lăng chỉ bị truy tố về hành vi “kinh doanh trái phép”, còn hành vi “rửa tiền” được cơ quan điều tra tách ra để coi xét, điều tra khi có thông tin từ cơ quan điều tra nước ngoài cung cấp. Một thực tế khác là theo tập quán tố tụng ở Việt Nam, khi người phạm tội cướp đoạt được tài sản từ việc thực hành tù hãm, sau đó hợp pháp hóa hoặc sử dụng tài sản đã cướp đoạt được vào các hoạt động kinh dinh hoặc các hoạt động kinh tế khác, thông thường người phạm tội chỉ bị truy tố về hành vi phạm tội nguồn mà không đồng thời bị truy tố tội “rửa tiền”. Chẳng hạn, trong vụ án Huỳnh Thị Huyền Như, ban đầu cơ quan công an đã khởi tố 2 đối tượng Hùng Mỹ Phương và Nguyễn Thiên Lý về tội danh rửa tiền, bởi 2 đối tượng này có nguồn tiền không hợp pháp (hàng trăm tỷ đồng) để cho Huỳnh Thị Huyền Như vay với lãi suất 0,4%/ngày đến 3,7%/ngày. Tuy nhiên, sau đó Viện KSND Tối cao đã yêu cầu chuyển đổi tội danh để xử lý 2 đối tượng này với tội “cho vay lãi nặng”. Thực tiễn trên cho thấy, dù đã có luật nhưng để hoạt động buồng rửa tiền đạt hiệu quả, vẫn cần tiếp kiến hoàn thiện cơ chế quản lý về kinh tế, chả hạn như hạn chế thanh toán bằng tiền mặt. Bên cạnh đó, cơ chế sáng tỏ về thu nhập cá nhân chủ nghĩa,lắp đặt camera quan sáttài sản cá nhân chủ nghĩa cũng phải được coi xét. Một vấn đề cũng rất đáng quan tâm là lực lượng chuyên trách về gian rửa tiền. Hiện nay tại NHNN có Cục gian rửa tiền, phía Bộ Công an cũng đã thành lập lực lượng chuyên sâu về công tác phòng chống rửa tiền, nhưng hàng ngũ nhân lực cũng như trang thiết bị còn mỏng và yếu. Đầu tư nhiều hơn cho các lực lượng này là điều cấp thiết trong thời kì tới để nâng cao hiệu quả của công tác gian rửa tiền.